Το πρόβλημα του κακού στο σύγχρονο κόσμο.(Θεματική ενότητα 4η)

ΙΣΤΟΡΙΑ   ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ  

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821 ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΑΝΑΔΥΣΗΣ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΙΔΕΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

ΕΝΟΤΗΤΑ 5

Ο ελληνισμός από τα μέσα του 18^ου αι. έως τις αρχές του 19^ου αι.

Α. Οικονομικοί  και κοινωνικοί μετασχηματισμοί

1.Ποιες συγκυρίες ευνόησαν τους Έλληνες πλοιοκτήτες;

1.      Η ρωσοτουρκική συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774), που επέτρεπε την ελεύθερη κίνηση των πλοίων με ρωσική σημαία στα Στενά, αποκτώντας τον έλεγχο σημαντικού μέρους του εμπορίου.

2.      Οι ναπολεόντειοι πόλεμοι, που είχαν ως συνέπεια την περιορισμένη παρουσία αγγλικών και γαλλικών πλοίων στη Μεσόγειο.

2. Ποια τα αποτελέσματα της ευνοϊκής συγκυρίας για τους Έλληνες;

1.      Οι Έλληνες έλεγξαν σημαντικό μέρος του εμπορίου.

2.      Ελληνικές πόλεις (π.χ. Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Σμύρνη, Χίος) αναπτύχθηκαν σε σημαντικά εμπορικά κέντρα.

3.      Ενισχύθηκαν οι ελληνικές παροικίες.

3. Ποια η στάση της εκκλησίας απέναντι στην επανάσταση;

1.      Η ορθόδοξη εκκλησία εναντιωνόταν στις ιδέες του διαφωτισμού.

2.      Ορισμένοι, όμως, κληρικοί υιοθέτησαν τις διαφωτιστικές αντιλήψεις (π.χ. Ευγένιος Βούλγαρης).

 4. Τι γνωρίζετε για τους Φαναριώτες;

1.      Ήταν Έλληνες από αρχοντικές οικογένειες που κατοικούσαν στο Φανάρι.

2.      Ήταν μορφωμένοι και καταλάμβαναν υψηλές θέσεις στην οθωμανική διοίκηση.

3.      Τον 18^ο αι. διορίζονταν ηγεμόνες στις αυτόνομες παραδουνάβιες ηγεμονίες.

5. Ποιος ήταν ο ρόλος των προεστών;

1.      Διοικούσαν τις ελληνορθόδοξες κοινότητες και συγκέντρωναν τους φόρους.

2.      Είχαν μεγάλη πολιτική επιρροή στους τοπικούς Τούρκους αξιωματούχους.

6. Πώς λειτουργούσαν οι έμποροι και οι καραβοκύρηδες;

1.      Βελτίωναν την οικονομική τους κατάσταση.

2.      Ενδιαφέρονταν για τη διάδοση των νεωτερικών ιδεών.

7. Τι γνωρίζετε για τους κλέφτες;

1.      Ήταν αγρότες που κατέφευγαν στα βουνά.

2.       Επιβίωναν με ληστείες.

3.      Οι αγροτικοί πληθυσμοί συχνά τους υποστήριζαν.

4.      Υμνήθηκαν στα δημοτικά τραγούδια ως πρότυπα ανυπότακτης στάσης.

8. Τι ήταν οι αρματολοί;

     Ήταν ένοπλα σώματα οργανωμένα από την οθωμανική διοίκηση για την τήρηση της τάξης.

9. Τι ξέρετε για τους αγρότες;

1.      Ξεπερνούσαν το 80 % του πληθυσμού.

2.      Καλλιεργούσαν κρατικά ή ιδιωτικά κτήματα που ανήκαν σε Τούρκους.

3.      Η ζωή τους ήταν δύσκολη.

10. Τι συνέβαινε με τους απασχολούμενους στο εμπόριο και τη ναυτιλία;

     Αυξάνονταν με την ανάπτυξη της ναυτιλίας και του εμπορίου.

Β.  Να αναφέρετε τα τρία κυριότερα προεπαναστατικά κινήματα εναντίον της οθωμανικής κυριαρχίας.

1.    Το 1770 οργανώθηκε με ρωσική υποκίνηση επανάσταση, τα λεγόμενα «ορλοφικά», στην Πελοπόννησο που καταπνίγηκε.

2.    Ο Λάμπρος Κατσώνης, απεσταλμένος και αυτός της Ρωσίας, προσπάθησε να οδηγήσει σε εξέγερση τους κατοίκους των νησιών του Αιγαίου.

3.    Οι Σουλιώτες συγκρούστηκαν με τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν την περιοχή.           

                                  

Γ. Ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός

1. Να δώσετε τον ορισμό του Νεοελληνικού Διαφωτισμού.

Ο νεοελληνικός διαφωτισμός ήταν ένα πνευματικό – ιδεολογικό κίνημα που επιδίωκε τη διάδοση των διαφωτιστικών ιδεών μεταξύ των Ελλήνων με σκοπό την ιδεολογική προετοιμασία για τον αγώνα της ελευθερίας. Το κίνημα διαμορφώθηκε στα μέσα του 18^ου αιώνα και αναπτύχθηκε αρχικά στις παροικίες και σε ορισμένα μεγάλα εμπορικά κέντρα του ελληνισμού (Σμύρνη, Γιάννενα, Χίος).

2. Ποιες ήταν οι  κύριες ιδέες των Ελλήνων διαφωτιστών;

1.      Συνέδεσαν τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό με τον αγώνα για ελευθερία.

2.      Θεωρούσαν ότι η εκπαίδευση πρέπει να θεμελιωθεί στις φυσικές επιστήμες και να γίνεται στη λαϊκή γλώσσα.

3. Ποια ήταν η αντίδραση των συντηρητικών λογίων στις ιδέες του διαφωτισμού;

1.      Απέρριπταν τις διαφωτιστικές ιδέες.

2.      Συνέδεαν την εκπαίδευση με τη θρησκευτική παράδοση και την αρχαΐζουσα γλώσσα.

4. Ποιοι οι κυριότεροι εκπρόσωποι του νεοελληνικού διαφωτισμού  και ποιες οι αντιλήψεις τους;

α) Ο Ρήγας Φερραίος:

1.    Πρότεινε τη δημιουργία μιας Ελληνικής Δημοκρατίας που θα αντικαθιστούσε την οθωμανική αυτοκρατορία και θα εξασφάλιζε ισονομία στους πολίτες της.

2.     Το έργο του Νέα Πολιτική Διοίκηση ήταν έντονα επηρεασμένο από τις ιδέες της γαλλικής επανάστασης και ειδικά από τη ριζοσπαστική της φάση.

3.     Πλήρωσε με τη ζωή του το όραμά του.

β) Ο Αδαμάντιος Κοραής:

1.      Θεωρούσε ότι οι Έλληνες, για να κερδίσουν την ελευθερία τους, θα έπρεπε πρώτα να μορφωθούν.

2.      Στη γλώσσα δε δεχόταν αυτούσια τη δημοτική, αλλά θεωρούσε ότι έπρεπε να αφαιρεθούν από αυτήν κάποιες λαϊκές και ξένες λέξεις.